رازهای طلایی افزایش سرعت مطالعه؛ سریع‌تر بخوان، بیشتر یاد بگیر!

دیروز که از سرکار برگشتم رفتم سراغ لیست کارهای عقب افتاده. دیدم از 10 مورد، 8 تا فقط مربوط به کتاب‌های ناتمومه. رفتم سمت قفسۀ کتاب‌خونه‌ام و دیدم باید برای همراهی با گروه کتاب‌خونی دانشکده و هم‌خوانی با دوست‌هام یک عالمه کتاب رو بخونم. در کنارش درس‌های دانشگاه هم هست. با اینکه توی این مدت خیلی راجع به روش‌های تندخوانی شنیده بودم اما هیچ‌وقت پیگیر نشدم تا دقیقا ببینم چه کار باید کرد. اگر تو هم مثل من هستی و از این همه تبلیغات پراکنده خسته شدی تا آخر این مقاله همراهم باش تا ببینیم بالاخره چطوری می‌تونیم تندخوان بشیم. در این مطلب مشاوره تحصیلی متخصص و کاربلد به کلی از روش های تخصصی تندخوانی با یادگیری بالا اشاره کرده است.

فهرست محتوای این مطلب نمایش

6 نکتۀ طلایی برای افزایش مهارت مطالعه

قبل از شروع تندخوانی باید اول، اصول خواندن صحیح رو بدونیم تا مهارت‌های مطالعۀ خودمون رو افزایش بدیم.

حتما باید مکانی رو برای مطالعه انتخاب کنیم که حواس‌مون تا جای ممکن پرت نشه. وسایلی که نیاز داریم رو هم بذاریم کنارمون.
مثل هر مهارت دیگه‌ای مطالعه هم باید مستمر باشه و هر روز تکرار بشه. پس هر روز یک زمانی رو باید به این کار اختصاص بدیم. اوایل می‌تونیم با 10 یا 15 دقیقه شروع کنیم و کم‌کم زمانش رو افزایش بدیم.
برای شروع یادگیری مطالعۀ صحیح بهتر هست با کتاب‌های موردعلاقه‌مون شروع کنیم.
می‌تونیم برای مطالعۀ خودمون یک دفتر برنامه‌ریزی داشته باشیم و هر شب قبل از خواب بررسیش کنیم.
باید هدف خودمون رو مشخص کنیم. مثلا کتابی رو برای سرگرمی می‌خونیم یا برای آزمون. این‌طوری می‌تونیم برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم و هدف نویسنده و محتوا رو هم بهتر درک کنیم.
باید دایرۀ لغات‌مون رو افزایش بدیم. برای این کار باید بیش‌تر بشنویم، ببینیم و بخونیم. لغاتی که استفاده نمی‌کنیم رو یادداشت کنیم و به کار ببریم.

10 روش مفید برای‌ تندخوانی و افزایش سرعت مطالعه

روش‌ها و تمارین متنوعی برای تندخوانی وجود داره که در اینجا به مواردی می‌پردازیم.

استفاده از انگشت اشاره یا یک نشانگر (مثل خودکار یا مداد) برای تمرکز بیش‌تر روی جملات و کلمات) به خصوص برای افرادی که عادت به تکرار خواندن یک مطلب یا کلمات دارند
خواندن گروهی از کلمات به صورت همزمان به جای توقف روی هر کلمه
skimming یا بررسی سریع متن برای درک محتوای کلی و نکات کلیدی
previewing یا نگاهی کلی به عناوین، تیترها، تصاویر و جداول برای درک بهتر، به خاطر سپردن مطالب و تعیین مطالب مهم
chunking یا تقسیم متن به بخش‌های کوچک و استراحت بین مطالعۀ بخش‌ها برای درک بهتر و جلوگیری از خستگی ذهن
pacing یا تعیین سرعت و حفظ آن در طول مطالعه (با استفاده از زمان سنج) و شمارش کلمات خوانده شده (باید بین میزان سختی متن و سرعت خواندن خودمون تعادل برقرار کنیم)
eliminating یا کنار گذاشتن مطالب اضافی و غیرضروری
reading in reverse یا خواندن مطلب از آخر به اول برای درک کلی متن و نتیجه
visualizing یا تصویرسازی در ذهن که برای درک بهتر مطالب و به خاطر سپردن اطلاعات
eyes resting یا استراحت دادن به چشم‌ها با بستن اون‌ها برای چند ثانیه یا نگاه کردن به یک نقطه‌ یا شئ دور که به افزایش تمرکز و کاهش خستگی کمک می‌کنه

برنامه‌ریزی برای مطالعه، کلید اصلی مطالعه سریع

برنامه ریزی درسی و یا برنامه ریزی برای کنکور یک کلید موفقیت و مسیر روشنی رو برای هر دانش آموز باز میکنه. آشنایی با موضوع، تاثیر خیلی مهمی در مطالعۀ صحیح و در نتیجه تندخوانی داره. دکترآنتونی مِتیویِر (Anthony Metivier)، که روی عملکرد حافظه کار کردن، یک روشی برای ساختن برنامه‌ای برای مطالعه ارائه دادن که هم بتونیم سریع بخونیم و هم یاد بگیریم. این روش شامل 6 مرحله هست:

1) اول باید یک کتاب خیلی کامل یا خیلی معروف در مورد اون موضوع پیدا کنیم.

2) دو تا سه مقاله در مورد موضوع کتاب بخونیم. (فقط به گوگل و ویکی پِدیا بسنده نکنیم!)

3) دو تا سه ویدیو پیدا کنیم.

4) دو تا سه پادکس گوش بدیم.

5) دو تا سه کتابی که داخل اون کتاب اول معرفی شده رو بخونیم.

6) دو تا سه مقاله در مورد موضوع کتاب بخونیم. (فقط به گوگل و ویکی پِدیا بسنده نکنیم!)

ایشون معتقده که با این روش، شما سریع‌تر می‌تونی ایده‌های اصلی رو متوجه بشی و با دیدگاه‌های دیگران هم آشنا می‌شی.

رابطه مطالعۀ سریع و کنکور!

سرعت و یادگیری؟! حالا باید از خودت بپرسی که می‌خوای تندخوان بشی برای مطالعۀ دروس و کنکور یا کتاب‌های عمومی، داستانی و … . دلیلش هم این هست که قطعا روش مطالعۀ هر کدوم متفاوت هست و ما باید دروس رو کامل و عمیق یاد بگیریم. بیا داستان امیر رو با هم بخونیم.

داستان امیر: سرعت یا یادگیری؟

امیر، دانش‌آموز پایه‌ی یازدهم، همیشه جزو بچه‌های باهوش کلاس بود. با اینکه علاقه‌ی خاصی به درس نداشت، اما همیشه نمره‌هاش خوب بود چون ذهن فعالی داشت. نزدیک امتحان نهایی ادبیات، تصمیم گرفت از یه دوره‌ی آنلاین «تندخوانی» استفاده کنه که توی شبکه‌های اجتماعی کلی تبلیغش رو دیده بود. با خودش گفت: (اگه بتونم تو یه ساعت کل کتاب رو بخونم، بقیه‌اش رو می‌رم پلی‌استیشن بازی می‌کنم). دوره رو دید، تمرین کرد، حتی تونست سرعت خوندنش رو دو برابر کنه. اما یه مشکل اساسی بود… هیچی از مطالب تو ذهنش نمی‌موند! روز امتحان، وقتی برگه‌ها رو گرفتن، امیر به سوالات خیره موند. بیشتر سوالات مفهومی بودن و نیاز به درک عمیق داشتن، نه فقط دونستن تیترها یا دیدن چند تا کلمه‌ی کلیدی. نتیجه؟ نمره‌ای که گرفت، پایین‌تر از همیشه بود. با خودش می‌گفت: (( همه‌ی مطالب از جلو چشمم رد شدن، اما وارد مغزم نشدن!)). بعد از اون امتحان، امیر روشی که استفاده می‌کرد رو عوض کرد. به جای تندخوانی، برای درس خوندنش برنامه‌ریزی کرد و شروع کرد به خوندن همراه با خلاصه‌برداری، توضیح دادن مطالب برای خودش و مرور شبانه. تو امتحان بعدی، هم نمره‌اش بالا رفت، هم اعتمادبه‌نفسش.

تندخوانی تنها مطالعه سریع و باسرعت مطالب درسی نیست. تندخوانی باید اصولی و با قواعد خاص خودش همراه شود. وگرنه نتیجه ای جز نتیجه امیر حاصل نمیشود.

10 روش‌ مطالعۀ موثر برای درس خواندن

در اینجا بیایید چند تکنیک برای مطالعۀ درست و مفید دروس رو با هم بررسی کنیم.

قبل از شروع مطالعه باید حتما آشنایی کلی با موضوع و محتوای موردنظر داشته باشیم. برای این کار می‌تونیم نگاهی کلی به فهرست مطالب، کلمات کلیدی و تصاویر داشته باشیم.
در طول مطالعه باید یادداشت برداری کرده و مطالب رو با یادداشت‌های کلاسی ترکیب کنیم. می‌تونیم از جدول و تصویر هم برای کمک به حافظۀ تصویری استفاده کنیم.
هر بیست تا سی دقیقه استراحت کنیم.
محیطی آرام با نور مناسب رو انتخاب کرده و هر چیزی که باعث حواس‌پرتی می‌شه مثلا تلفن همراه رو کنار بگذاریم. مکان مطالعه متاسب حرف اول رو برای یادگیری بهتر میزنه.
برای مطالعۀ خودمون هدف‌گذاری کرده و مطالب رو دسته‌بندی کنیم.
در پایان مطالعه به خودمون امتیاز بدیم، مثلا می‌تونیم تماشای یک فیلم در پایان روز یا نوشیدن یک فنجای چای رو درنظر بگیریم.
سعی کنیم مثال‌های واقعی رو تجسم کنیم.
سوالاتی که به ذهن‌مون می‌رسه رو یادداشت کرده و در پایان مطالعه به ‌اون‌ها پاسخ بدیم.
مطالب خوانده شده رو برای دیگران توضیح بدیم (اگر در خانه تنها هستیم می‌تونیم این کار رو جلوی آینه انجام بدیم).
مطالب خوانده شده رو حداقل یک بار پیش از خواب مرور کنیم. اگر نمیدونی که چطور باید مرور کنی: کافیه به مقاله روش های تکنیکی مرور و جمع بندی رتبه برترها بری.

3 باورغلط در مورد افسانه‌ای به نام تندخوانی دروس!

احتمالا بارها پیش اومده که روش‌های مطالعۀ سریع و تندخوانی رو شنیدیم. در اینجا می‌خواهیم 3 مورد از پرتکرارترین باورها رو بررسی کرده و ببینیم که آیا تندخوانی برای مطالعۀ دروس مناسب هست یا نه.

تندخوانی سریع، سرعت یادگیری رو افزایش می‌ده: طبق آناتومی بدن انسان، موقع مطالعه، ما مطالب رو زمزمه‌وار می‌خونیم یا بدون حرکت لب‌ها و در ذهن‌مون کلمات رو تکرار می‌کنیم. در واقع حافظۀ کوتاه‌مدت فعال می‌تونه حداکثر پنج کلمه رو به طور موقت ذخیره کنه. بنابراین خوندن با سرعت بالا یعنی تلنبار شدن مطالب زیاد بدون فهمیدن. بنابراین تندخوانی با توهم مطالعه هزار کلمه در دقیقه بیهوده است. باید از تکنیک های برتر مطالعه سریع برای افزایش سرعت مطالعه استفاده کرد.
صرفه‌جویی در زمان با حذف مطالب اضافی: حتما این جمله هم به گوش‌مون خورده که اگر سرعت مطالعۀ خودمون رو افزایش بدیم در واقع با خوندن مطالب اصلی در زمان خودمون صرفه جویی کردیم. اما مشکل اینجاست که با این کار ممکن هست درک نادرستی از مطلب داشته باشیم و دونستن مطالب کلی مثل عناوین و دسته‌بندی‌ها بدون جزئیات نمی‌تونه تضمین‌کنندۀ آگاهی ما و کسب نمرۀ بالا باشد.
یکی دیگه از باورهای رایج این هست که انجام تمارین خاص باعث افزایش سرعت خواندن می‌شه در حالیکه افزایش میزان مطالعه به صورت کلی به روان‌تر شدن روند خوانش کمک کرده و منجر به تندخوانی هم می‌شه.

4 نکتۀ کلیدی برای افزایش یادگیری

حالا متوجه شدیم بیش‌تر از اینکه دنبال راه‌های مطالعۀ سریع باشیم باید ببینیم چطور می‌تونیم دروس رو خوب یاد بگیریم. علاوه بر نکات گفته شده در طول مطالعه، موارد دیگه‌ای هم هست که نقش مهمی در یادگیری داره که در اینجا به 4 مورد از مهم‌ترین‌ها می‌پردازیم.

1) کاهش اضطراب: استرس داشتن برای آزمون‌ها کاملا طبیعی هست و بیش‌تر دانش آموزان و دانشجویان با اونن دست و پنجه نرم می‌کنن اما می‌تونیم به کمک روش‌هایی مثل مدیتیشن، ورزش روزانه، تنفس‌های عمیق و پیاده‌روی میزان اضطراب رو کاهش بدیم. برقراری ارتباط با دوستان و صحبت کردن در مورد نگرانی‌های مشابه و راهنمایی گرفتن از دبیر و استاد هم می‌تونه به میزان قابل توجهی استرس‌مون رو کاهش بده.

2) داشتن برنامۀ غذایی سالم: تغذیۀ مناسب نه تنها برای داشتن بدن سالم بلکه برای سلامت روان هم ضروری هست. مصرف میوه، سبزیجات و غلات به جای خوراکی‌های مضر حاوی قند مصنوعی می‌تونه تاثیر به‌سزایی در یادگیری داشته باشه. برنامه غذایی کنکوری ها یک برنامه کاملا سلامت محور و تخصصیه.

3) داشتن برنامۀ خواب منظم و کافی (7 الی 9 ساعت): برخلاف تصور خیلی از افراد که سعی دارن با کاهش ساعات استراحت خود بیش‌تر مطالعه کنن تحقیقات زیادی نشون می‌ده که ارتباط مستقیمی بین خواب کافی و با کیفیت و یادگیری وجود داره. چرا که میزان استراحت کافی به عملکرد بهتر مغز برای به خاطر سپردن مطالب و تمرکز بر روی اون‌ها کمک می‌کنه. خواب کافی حتی در افزایش انگیزه و کاهش احساسات منفی هم موثر هست.

4) تقویت حافظه: قطعا قدرت حافظه تاثیر زیادی هم در تسریع خواندن مطالب و هم در یادگیری داره. از اهمیت ورزش و تغذیه مثل نوشیدن آب کافی و کاهش مصرف شکر و نمک، خواب باکیفیت و کافی، کاهش استرس و اهمیت تصویرسازی ذهنی که بگذریم روش‌های مختلفی برای تقویت حافظه وجود داره. حتما سری به این ویدیو بزن:

https://youtu.be/4vo-NLdN9Uo?si=qcU0bm8ue1CE9agD

معرفی نرم‌افزار و کتاب های مفید برای مطالعۀ سریع

علاوه بر موارد گفته شده، نرم‌افزارها و کتاب‌هایی هم وجود داره که می‌تونه بهمون کمک کنه. چند موردش رو اینجا برات نوشتم.

اپلیکیشن Speed Reading- brain training یکی از اپلیکیشن‌های محبوب قابل نصب بر روی گوشی هست. این برنامه با تمارین جذاب و متنوع به حفظ لغات و اعداد، افزایش قدرت تمرکز و در نهایت سرعت تندخوانی کمک می‌کنه
اپلیکیشن Spreeder یکی از اپلیکیشن‌های پرطرفدار دیگه هست که با آموزش‌های تخصصی به ترک عادت‌های بد در خوندن و افزایش سرعت کمک می‌کنه.
کتاب قدرت تندخوانی نوشتۀ تونی بوزان (Tony Buzan) با رویکردهای جدید منجر به افزایش دانش عمومی و سرعت خوانش می‌شه.
کتاب آموزش تندخوانی نوشتۀ کَم نایت (Kam Knight) هم با ارائۀ نکات ساده به بهبود درک مطالب و حافظه و افزایش سرعت خوندن کمک می‌کنه.