در دنیای پرشتاب امروز، یادگیری موثر و ماندگار بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. چه در دوران تحصیل و چه در زندگی روزمره، توانایی یادگیری و به خاطر سپاری اطلاعات نقش مهمی در موفقیت ما ایفا میکند. روش‌های مطالعه مختلفی برای بهبود یادگیری وجود دارد که یکی از موثرترین آنها، روش مطالعه PQRST است. این روش با رویکردی فعال و هدفمند، به شما کمک میکند تا مطالب را بهتر درک کرده و برای مدت طولانی‌تری در ذهن خود نگه دارید.
مشاوره تحصیلی الف مشاور در این مقاله، به طور کامل با روش مطالعه PQRST شما را آشنا خواهد کرد. در این مقاله شما یاد می‌گیرید که چگونه از این روش برای یادگیری موثرتر و ماندگارتر استفاده کنید. با ما همراه باشید تا به شما نشان دهیم که چگونه میتوانید با استفاده از این روش ساده و کاربردی، به یک یادگیرنده فعال و موفق تبدیل شوید.
روش مطالعه PQRST چیست؟
روش مطالعه PQRST یک روش علمی و سیستماتیک برای یادگیری موثر است که در دهه 1960 توسط توماس و رابینسون معرفی شد. این روش مخفف پنج مرحله اصلی است که در ادامه به طور کامل به آنها میپردازیم:
۱. مرحله اول: پیش‌نمایش (Preview)
در این مرحله، شما به طور کلی با موضوع آشنا می‌شوید و ساختار کلی متن را بررسی می‌کنید. هدف از این مرحله، ایجاد یک تصویر کلی از موضوع و آماده سازی ذهن برای دریافت اطلاعات جدید است. برای انجام پیش‌نمایش، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- عنوان و زیرعنوان‌ها را بخوانید: عنوان و زیرعنوان‌ها به شما اطلاعات مهمی درباره محتوای متن می‌دهند.
- مقدمه و نتیجه‌گیری را بخوانید: مقدمه و نتیجه‌گیری معمولاً خلاصه‌ای از مهم‌ترین نکات متن را ارائه می‌دهند.
- تصاویر و نمودارها را بررسی کنید: تصاویر و نمودارها می‌توانند به شما در درک بهتر موضوع کمک کنند.
- سوالاتی درباره موضوع مطرح کنید: با طرح سوال درباره موضوع، ذهن شما برای یادگیری فعال و هدفمند آماده می‌شود.
مثال کاربردی:
فرض کنید می‌خواهید یک فصل از کتاب زیست شناسی درباره “سلول” را مطالعه کنید. در مرحله پیش‌نمایش، میتوانید عنوان فصل، زیرعنوان‌ها (مانند ساختار سلول، انواع سلول و …)، مقدمه و نتیجه‌گیری فصل، تصاویر مربوط به سلول و نمودارهای مختلف را بررسی کنید. همچنین، میتوانید سوالاتی مانند “سلول چیست؟”، “انواع سلول کدامند؟” و “وظایف سلول چیست؟” را مطرح کنید.
۲. مرحله دوم: طرح سوال (Question)
در این مرحله، شما سوالاتی درباره موضوع مطرح می‌کنید که با مطالعه متن به دنبال پاسخ آنها هستید. این کار باعث می‌شود تا با هدف و تمرکز بیشتری مطالعه کنید و به دنبال یافتن پاسخ سوالات خود باشید. برای طرح سوال، میتوانید از زیرعنوان‌ها، نکات مهم متن و همچنین دانش قبلی خود استفاده کنید.
مثال کاربردی:
در مثال قبلی (مطالعه فصل “سلول” از کتاب زیست شناسی)، میتوانید سوالاتی مانند “ساختار سلول چگونه است؟”، “تفاوت سلول‌های گیاهی و جانوری چیست؟” و “چگونه سلول‌ها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؟” را مطرح کنید.
۳. مرحله سوم: خواندن (Read)
در این مرحله، شما متن را با دقت می‌خوانید و به دنبال پاسخ سوالات خود هستید. در هنگام خواندن، سعی کنید نکات مهم را مشخص کرده و آنها را به خاطر بسپارید. همچنین، میتوانید از روش‌های مختلف مانند خط کشیدن زیر نکات مهم، حاشیه‌نویسی و … برای یادگیری بهتر استفاده کنید. برای مدیریت زمان درس خواندن کافیه کلیک کنید تا زمان خود را در هنگام مطالعه مدیریت کنید.
مثال کاربردی:
در مثال قبلی، شما فصل “سلول” را با دقت می‌خوانید و به دنبال یافتن پاسخ سوالاتی هستید که در مرحله قبل مطرح کردید. در هنگام خواندن، میتوانید زیر نکات مهم مانند نام اجزای سلول، وظایف هر جزء و … خط بکشید و در حاشیه کتاب نکات مهم را یادداشت کنید.
۴. مرحله چهارم: خلاصه‌نویسی (Summary)
در این مرحله، شما نکات مهم متن را خلاصه می‌کنید و آنها را به زبان خودتان بازنویسی می‌کنید. خلاصه‌نویسی به شما کمک میکند تا مطالب را بهتر درک کرده و آنها را برای مدت طولانی‌تری به خاطر بسپارید. همچنین، خلاصه‌نویسی می‌تواند به عنوان یک مرجع مفید برای مرور مطالب در آینده استفاده شود. برای آشنایی با روش های خلاصه نویسی کافیست کلیک کنید.
مثال کاربردی:
بعد از خواندن فصل “سلول”، میتوانید نکات مهم را در یک برگه جداگانه خلاصه نویسی کنید. مثلاً میتوانید یک خلاصه از ساختار سلول، انواع سلول و وظایف هر نوع سلول بنویسید.
۵. مرحله پنجم آزمون (Test)
در این مرحله، شما خودتان را با پاسخ دادن به سوالات و مرور نکات مهم آزمون می‌کنید. این کار به شما کمک میکند تا میزان یادگیری خود را بسنجید و نقاط ضعف خود را شناسایی کنید. برای آزمون گرفتن، میتوانید از سوالات پایان فصل، فلش کارت‌ها و یا حتی از یک دوست یا همکلاسی کمک بگیرید.
مثال کاربردی:
بعد از مطالعه و خلاصه نویسی فصل “سلول”، میتوانید به سوالات پایان فصل پاسخ دهید و یا از فلش کارت‌هایی که تهیه کرده‌اید برای مرور نکات مهم استفاده کنید. همچنین میتوانید در مقاله بهترین روش های تکنیکی مرور و جمع بندی با روش های عالی و کارآمد مرور آشنا شوید.
مزایا و معایب روش مطالعه PQRST
در ادامه به معرفی مزایا و معایب این روش میپردازیم تا بتوانید به طور موثرتری از این روش استفاده کنید.
مزایا روش مطالعه pqrst
- افزایش تمرکز و یادگیری فعال
- بهبود درک و به خاطر سپاری مطالب
- شناسایی نقاط ضعف و رفع آنها
- افزایش اعتماد به نفس در مطالعه
- صرفه‌جویی در زمان و انرژی
معایب روش مطالعه pqrst
- زمان‌بر بودن در ابتدا
- نیاز به تمرین و ممارست
- مناسب نبودن برای همه نوع مطالب و افراد
- مقایسه روش PQRST با سایر روش‌های مطالعه
روش PQRST یکی از روش‌های مطالعه فعال است که شباهت‌هایی با سایر روش‌های مطالعه مانند SQ3R و PQ4R دارد. با این حال، روش PQRST با تأکید بر طرح سوال و آزمون گرفتن، یادگیری را هدفمندتر و فعال‌تر میکند. در جدول زیر، مقایسه‌ای بین روش PQRST و روش SQ3R انجام شده است:
| ویژگی | PQRST | SQ3R |
| مراحل | پیش‌نمایش، سوال، خواندن، خلاصه‌نویسی، آزمون | مرور، سوال، خواندن، یادآوری، مرور |
| تأکید بر | طرح سوال و آزمون گرفتن | خواندن و یادآوری |
| مناسب برای | مطالب حفظی و فهمیدنی | مطالب فهمیدنی |
نکات و راهکارهایی برای استفاده موثر از روش PQRST
- قبل از شروع مطالعه، هدف خود را مشخص کنید.
- در هنگام پیش‌نمایش، به دنبال نکات مهم و کلیدی باشید.
- سوالات هدفمند و مشخص مطرح کنید.
- در هنگام خواندن، نکات مهم را یادداشت کنید.
- خلاصه نویسی را به زبان خودتان انجام دهید.
- به طور مرتب از خودتان آزمون بگیرید.
- از روش PQRST برای مطالعه همه دروس استفاده کنید.
- با تمرین و ممارست، در استفاده از این روش مهارت پیدا کنید.
نتیجه گیری
روش مطالعه PQRST یک روش ساده و کاربردی است که می‌تواند به شما در یادگیری موثرتر و ماندگارتر کمک کند. با استفاده از این روش، شما میتوانید به یک یادگیرنده فعال و موفق تبدیل شوید و در تحصیل و زندگی خود به موفقیت‌های بیشتری دست یابید.
به امید موفقیت
