بسیاری از داوطلبان کنکور به دلیل نداشتن اطلاعات درباره انواع روشهای مطالعه، نمی توانند در یک سال به خوبی به تمامی دروس و منابع کنکور مسلط شوند و به مرحله جمع بندی برسند؛ در این صورت کسب رتبه برتر برای آنها غیر ممکن خواهد بود؛ بهتر است بدانید اگر هدف شما کسب بالاترین رتبه در کنکور سراسری است، علاوه بر داشتن برنامه ریزی کنکور، باید به شیوه کنکوریها درس بخوانید، قدم اول برای کنکوری خواندن این است که با انواع روشهای مطالعه کنکور آشنا شوید.
در این مقاله قصد داریم 12 روش مطالعه کنکور را به شما معرفی کنیم؛ با ما همراه باشید🤗
کنکوری خواندن یعنی چی؟
قطعا می دانید، روش درس خواندن در طول تحصیل با روش درس خواندن در سالی که داوطلب کنکور هستید، زمین تا آسمان متفاوت است؛ به دلیل محدودیت زمان و حجم بالای منابعی که باید مطالعه کنید، نیاز به برنامه ریزی و زمانبندی درست و اصولی خواهید داشت؛ همچنین برای اینکه بتوانید به خوبی بر تمامی منابع کنکور مسلط شوید، ابتدا باید بدانید با کدام تکنیک مطالعه، یادگیری شما بهتر خواهد بود.
به طوری کلی کنکوری خواندن به این صورت است که شما باید در یک سال 8 الی 10 ساعت به طور روزانه به مطالعه منابع بپردازید، برای برخی از دروس دشوار، کلاس کنکور ثبت نام کنید، شبها خواب کافی داشته باشید، با روشهای تست زنی آشنا شوید، برنامه ریزی اصولی برای مطالعه و تفریح و استراحت خود داشته باشید و…
در ادامه تمامی تکنیکهای مطالعه کنکور را به شما معرفی می کنیم.
معرفی تکنیک حاشیه نویسی
چگونه حاشیه نویسی کنیم؟ این تکنیک بیشتر مناسب دروس عمومی است، به این صورت است که یک بار شما باید یک پاراگراف یا یک صفحه را مطالعه کنید، سپس نکات مهم آن را در حاشیههای سفید همان صفحه یادداشت کنید؛ این کار به شما کمک میکند تا در آینده هنگام مرور فقط نکات مهمی که در حاشیهها یادداشت کرده اید را مطالعه کنید.
نکته ای که بهتر است به آن توجه داشته باشید این است که بهتر است جملات و نکات مهم را تا جایی که امکان دارد کوتاه کنید و مفهوم اصلی نکته را در کوتاهترین جمله ای که می توانید بنویسید، در حاشیهها یادداشت کنید؛ اگر برخی از جملات به صورت پیوسته و طولانی هستند، می توانید از نمودار درختی استفاده کنید.
علت کوتاه نویسی نکات در حاشیهها این است:
- فضای خالی برای نوشتن نکات مهم بسیار کم است.
- هنگام مرور، در زمان صرفه جویی می شود و چشمها نیز کمتر احساس خستگی خواهند کرد.
معرفی تکنیک SQ3R
یکی از بهترین روشها برای یادگیری و تسلط بر منابع کنکور، روش مطالعه SQ3R است؛ نام این روش مخفف 5 مرحله ای است که شما باید هنگام مطالعه آنها را یک به یک طی کنید، در ادامه هر 5 مرحله را برای شما شرح می دهیم:
- مرحله پیش خوانی یا Survey:
قطعا تا به حال در دوران تحصیل در مدارس تجربه این را داشتید که طبق درخواست معلم، شب قبل از تدریس درس جدید، یک دور آن درس را پیش خوانی کرده اید و هنگام تدریس معلم، یادگیری شما بهتر بوده است؛ در مرحله پیش خوانی، باید یک دور صفحاتی را که قصد دارید در یک زمان مشخص مطالعه کنید، ابتدا یک دور به صورت روزنامه وار مطالعه کنید. - مرحله سوال پرسیدن یا Question:
بعد از اینکه یک دور کامل، صفحات مشخصی از کتاب را پیش خوانی کردید، نوبت به طراحی سوال میرسد، هر نکته مهمی را که به خاطر دارید، به صورت سوال برای خود طرح کنید و به آنها پاسخ دهید. بهتر است 10 الی 15 دقیقه را به این کار اختصاص دهید. - مرحله خواندن متن کتاب به صورت دقیق یا Read:
حال بخاطر پیشخوانی و طراحی سوال، یک پیش زمینه درباره مطالب صفحات مشخص شده دارید، تمرکز و یادگیری شما در هنگام مطالعه دقیق بیشتر خواهد شد؛ در این مرحله مطالب را به طور دقیق مطالعه کنید، زیر نکات مهم خط بکشید و در صورت لزوم به حاشیه نویسی یا خلاصه نویسی بپردازید. - مرحله یادآوری یا Recall:
بعد از خواندن به صورت دقیق، برای اینکه مطالب به خوبی در ذهن شما هک شوند، باید آنها را یادآوری کنید و برای خود توضیح دهید، به این صورت که تا این زمان مشخص شده چه بخشی از کتاب را خواندید، درباره چه موضوعی بود و نکات مهم آن را برای خود بیان کنید. - مرحله مرور یا Review:
برای تثبیت مطالب خوانده شده در ذهن خود نیاز است که آنها را هر چند وقت یک بار مرور کنید؛ نیازی نیست مطالب خوانده شده را به صورت روزانه مرور کنید، این کار فقط شما را از درس خواندن خسته میکند؛ برای اینکه مرور شما مفید باشد، بهتر است ابتدا مطالبی را که امروز مطالعه کردید، 3 روز بعد، سپس 1 هفته بعد، سپس 2 هفته بعد و 1 ماه بعد مرور کنید؛ زمانی که به مرحله ای رسیدید که متوجه شدید دیگر نیازی به مرور آن مطالب ندارید و آنها به خوبی در ذهن شما ثبت شده اند، می توانید دست از مرور آن بخش بردارید.
Robinson, F. P. (1946). Effective Study. Harper & Row
معرفی روش خواندن بدون نوشتن
یکی از بدترین تکنیکهای مطالعه، تکنیک خواندن بدون نوشتن است، این روش به تکنیک مطالعه به صورت روزنامه وار نیز معروف است؛ متاسفانه بسیاری از افراد همچنان از این روش استفاده میکنند، در حالی که این روش سالها پیش منسوخ شده است و دیگر به کسی توصیه نمی شود که اینگونه درس بخواند.
در این روش فرد مطالب را بدون هیچگونه توقفی به صورت پیوسته مطالعه میکند، در این صورت سطح تمرکز و هوشیاری فرد کاهی می یابد و احساس خواب آلودگی به او دست می دهد، یادگیری مطالب با این روش بسیار کم خواهد بود، بنابراین تیم الف مشاور این تکنیک را به هیچ عنوان به شما توصیه نمیکند.
معرفی تکنیک بازیابی
یک روش مفید برای تثبیت مطالبی است که در روزهای گذشته مطالعه شده است؛ به این صورت است که شما زمانی که قصد مطالعه مطالب جدید را دارید، ابتدا باید سعی کنید مطالبی را که در گذشته مطالعه کردید را به یاد آورید و نکات مهم آن را در ذهن خود مرور کنید. همچنین شما می توانید چند نمونه تست برای خود آماده کنید و از خود امتحان بگیرید یا سوالاتی را برای خود طرح کنید و به آنها پاسخ دهید.
آشنایی با تکنیک برجسته سازی
یکی از روشهای مفید برای مطالعه، که شما را از حالت منفعل بودن خارج میکند و شما کمتر احساس خواب آلودگی خواهید کرد، تکنیک برجسته سازی است؛ این تکنیک به این صورت است که شما با استفاده از یک مداد یا ماژیک فسفری باید زیر نکات مهم را خط بکشید.
اما در این روش یک نکته خیلی مهم وجود دارد که بهتر است به آن توجه داشته باشید، آن هم این است که شما باید ابتدا مطالب را به طور کلی مطالعه کنید، سپس زیر نکات مهم را خط بکشید؛ برخی از افراد صرفا عادت کرده اند بدون اینکه مطالب را به طور کامل مطالعه کنند، زیر جملات خط بکشند؛ این کار نه تنها یادگیری شما را بهتر نمیکند بلکه در انتها فقط یکسری صفحات پر از خط تحویل شما می دهد.
معرفی روش SQ4R
روش مطالعه sq4r یک روش عالی برای مطالعه دروس و منابع کنکور است؛ اسم این روش مخفف 6 مرحله است که شما باید هنگام مطالعه هر بخش از کتاب آنها را طی کنید؛ خوب است بدانید به این تکنیک ” پس ختام ” نیز میگویند.
این روش بسیار شبیه روش SQ3R است، اما می توان گفت کامل تر از آن است؛ در ادامه 6 مرحله تکنیک پس ختام را برای شما شرح می دهیم:
- مرحله پیش مطالعه: همانطور که از اسم این مرحله پیدا است، ابتدا باید یک بخش مشخص از کتاب را به صورت روزنامه وار مطالعه کنید.
- مرحله پرسیدن سوال: در این مرحله باید سوالاتی را درباره بخشی که مطالعه کردید، از خود بپرسید و به آنها پاسخ دهید، اگر پاسخ آن را نمی دانستید یا فراموش کردید، نگران نباشید در مرحله بعد، یعنی مطالعه دقیق، جواب سوال خود را خواهید گرفت.
- مرحله خواندن دقیق: در این مرحله یک بار دیگر به صورت دقیق و با تمرکز بیشتر باید آن بخش مشخص شده از کتاب را مطالعه کنید.
- مرحله تفکر: بعد از مطالعه دقیق، کمی مطالب را در ذهن خود تجزیه و تحلیل کنید، درباره نکات مهم فکر کنید و سعی کنید مثالهای خارج از مثالهای کتاب برای خود بزنید.
- مرحله تدریس: یکی از نشانههای اینکه متوجه شوید واقعا مطالب آن درس را به خوبی یاد گرفتید، این است که بتوانید آنها را برای کسی توضیح دهید یا به بیان دیگر آن را تدریس کنید؛ بنابراین بعد از مطالعه مطالب سعی کنید آنها را برای یک شخص دیگر توضیح دهید یا جلوی آینه بنشینید و آنها را برای خود توضیح دهید.
- مرحله مرور: این مرحله را به صورت دقیق در بخش قبل یعنی تکنیک SQ3R برای شما دوستان عزیز شرح دادیم.
معرفی روش فاینمن
تکنیک فاینمن یکی دیگر از روشهای مفید برای یادگیری است؛ در روش فاینمن ابتدا باید موضوع بخش مورد نظر در کتاب را ببینید، سپس بدون هیچ مطالعه ای ابتدا سوالاتی درباره آن از خود بپرسید و هرآنچه که درباره آن موضوع می دانید، هرچقدر کم، برای خود بازگو کنید یا بنویسید؛ سپس مطالب کتاب را مطالعه کنید و فرض کنید یک عده دانش آموز مقابل شما نشسته اند و شما باید مطالبی را که مطالعه کردید، به بیانی ساده و قابل فهم برای آنها توضیح دهید.
Feynman, Richard P. The Feynman Lectures on Physics
معرفی روش خلاصه نویسی
این روش به اینصورت است که ابتدا باید مطالب یک بخش از کتاب را مطالعه و درک کنید، سپس نکات مهم آن را به صورت خلاصه بر روی یک برگه یادداشت کنید؛ توجه داشته باشید که خلاصه نوشته شده شما از پاراگراف کتاب بیشتر نشود.
به طور کلی این روش، روش نسبتا مفیدی است اما آن را به شما پیشنهاد نمی کنیم؛ زیرا این تکنیک سرعت یادآوری مطالب را کم می کند و استرس و عدم تمرکز را بیشتر میکند؛ همچنین امکان فراموشی مطالب خوانده شده، زیاد است. اما شما میتوانید از این روش به صورت ترکیبی با روشی دیگر استفاده کنید.
آشنایی با تکنیک لایتنر
تکنیک لایتنر، یک نوع تکنیک مفید برای مرور مطالب مطالعه شده است؛ به این صورت است که باید یک جعبه را به پنج قسمت تقسیم کنید، سپس نکات مهم یک بخش از کتاب را بر روی یک سری فلش کارت بنویسید و آنها را در قسمت شماره 1 قرار دهید. هر بار هر کدام از کارت ها را که مطالعه می کنید، اگر نکات آن را به خوبی به یاد آوردید، آن کارت را در شماره های بعدی قرار دهید؛ اما اگر نکات مهم یک کارت را به خوبی به یاد نیاوردید، آن را به یک شماره قبل برگردانید.
معرفی روش کلید برداری
یکی دیگر از روشهای بسیار مفید، کلیدبرداری است؛ این روش بسیار مناسب مطالعه برای آزمونهای تستی است.
تکنیک کلید برداری به این صورت است که شما برخی از کلمات مهم که یادآوری یک جمله یا نکته مهم است را به خاطر میسپارید، همچنین می توانید با جمعی از کلمات کلیدی برای خود یک داستان یا لطیفه بسیازید تا بهتر در ذهن شما ثبت شود.
آشنایی با تکنیک تصویرسازی
یک روش فوق العاده که بازدهی مطالعه را برای داوطلبان کنکور افزایش می دهد، تکنیک تصویر سازی یا طرح شبکه ای مغز است؛ این روش به این صورت است که ابتدا باید مطالب یک بخش از کتاب که قبلا مشخص کرده اید را مطالعه کنید، آن را به خوبی درک کنید، سپس با استفاده از خلاقیت خود نکات مهم را یادداشت کنید و خلاصه نویسیهای خود را به صورت اصلی و فرعی سازماندهی کنید.
این روش یادگیری و مرور شما را سریع تر خواهد کرد، همچنین موفقیت شما را در کنکور تضمین می کند.
تکنیک نقشه برداری ذهنی
یکی از تکنیکهای مفید دیگر که به شما کمک میکند مطالب را به خوبی به ذهن بسپارید، تکنیک نقشه برداری ذهنی است؛ به این صورت است که شما باید ابتدا در مرکز یک کاغذ سفید، موضوعی که قرار است درباره آن مطالعه کنید را یادداشت کنید، سپس بخشهای مختلف آن بخش از کتاب را که به موضوع مربوط است متصل کنید. مثلا موضوع شما رشد کودک است، ” مراحل رشد” را به موضوع متصل کنید؛ سپس زیرشاخههای هر یک از بخشها را به آنها اضافه کنید.
نکته ای که بهتر است به آن توجه داشته باشید این است که قبل از ترسیم چنین نقشه ای، ابتدا باید مطالب آن بخش از کتاب را مطالعه و به خوبی درک کنید، سپس نکات و بخشهای مهم آن را به صورت نقشه بر روی کاغذ ترسیم کنید.
روش مطالعه دروس عمومی و تخصصی
برای دروس عمومی، تمرکز بر درک سریع، خلاصهنویسی کوتاه و مرورهای منظم بهترین نتیجه را میدهد. این درسها معمولاً حجم زیاد اما عمق کمتر دارند، پس تکرار کوتاهمدت و تستهای زماندار بسیار مؤثر است.
در دروس تخصصی، اولویت با فهم عمیق مفاهیم، حل مسئله و تستزنی تحلیلی است. هر فصل را ابتدا «مفهومی» یاد بگیر، سپس با حل تمرین و تستهای پرتکرار آن را تثبیت کن. ترکیب «یادگیری مفهومی + تست تحلیلی» کلید تسلط واقعی در دروس تخصصی است.
بهترین روش مطالعه زیستشناسی
زیست را با خواندن خطبهخط کتاب درسی آغاز کن و هر بخش را با رسم نقشه مفهومی در ذهن طبقهبندی کن. بعد از هر پاراگراف، چند تست آموزشی بزن تا نکات ریز و ترکیبی تثبیت شوند. در زیست، کلید موفقیت «دقت + مقایسه + تکرار» است؛ پس مرورهای کوتاه و مستمر را در برنامه بگذار و هر فصل را چند بار از روی تستهای تحلیلی مرور کن.
بهترین روش مطالعه ریاضی
ریاضی یعنی یادگیری با حل کردن. ابتدا مفهوم و فرمول را بهصورت ساده و قابل فهم یاد بگیر، سپس سراغ حل مثالهای آموزشی برو. بعد از تسلط اولیه، تستهای زماندار و مجموعهای حل کن تا مهارتت در تحلیل و سرعت بالا برود. بهترین کار این است که هر روز—even کوتاه—با چند مسئله سطحهای مختلف در ارتباط باشی.
بهترین روش مطالعه شیمی
شیمی ترکیبی از حفظیات + مفهومی + مسائل است. ابتدا مفاهیم پایه مانند جدول تناوبی، پیوندها و واکنشها را خوب بفهم و سپس بخشهای حفظی را با خلاصهنویسی کوتاه تثبیت کن. برای مسائل، از ساده به سخت پیش برو و بعد از تسلط، تستهای ترکیبی را تمرین کن. مرور واکنشها و نکات ریز، آن را به درس نمرهآور تبدیل میکند.
بهترین روش مطالعه ادبیات انسانی
ادبیات انسانی نیازمند فهم متن + مهارت تحلیل ادبی + حفظ نکات زبانی است. ابتدا متن درس را کامل بخوان و مفهومها را به زبان خودت خلاصه کن. سپس آرایهها، تاریخ ادبیات و دستور را در قالب جدول یا فلشکارت مرور کن. تستزنی فراوان در این درس ضروری است، چون باعث میشود الگوها و نکات پرتکرار برایت کاملاً تثبیت شود.
بهترین روش مطالعه تاریخ انسانی
تاریخ را باید داستانوار یاد گرفت تا وقایع، شخصیتها و زمانبندیها در ذهن بماند. ابتدا روایت درس را کامل بخوان، سپس جدولهای زمانی و ارتباط بین حوادث را یادداشت کن. برای تثبیت، هر فصل را با مرورهای کوتاه و تستهای مفهومی جمعبندی کن. تاریخ درس فرّار است، پس مرورهای دورهای کلید اصلی موفقیت در آن است.
چگونه کنکوری مطالعه کنیم؟
مطالعه برای کنکور و مطالعه در حالت عادی و برای امتحانات مدرسه نیز فرق دارد. علاوه بر تغذیه مناسب و استراحت بین پارت های مطالعه باید روش های مطالعه و نوع مطالعه هم فرق کند. یک دانش آموز کنکوری باید به طور مداوم و پیوسته به مطالعه مطالب بپردازد و همچنین پارت های مطالعه ای خود را به طوری تنظیم کند که بتواند هم به مرور مطالب و هم یادگیری و هم تست زنی بپردازد. در ادامه به مقایسه روش مطالعه یک دانش آموز کنکوری و یک دانش آموز غیرکنکوری میپردازیم.
| ویژگی | مطالعه کنکوری | مطالعه معمولی مدرسه |
|---|---|---|
| دامنه مطالب | پوشش کامل کتابها و چندسال مباحث | محدود به چند فصل مشخص برای امتحان |
| نوع یادگیری | تحلیلی، مفهومی و همراه با حل تست | تشریحی و بیشتر مبتنی بر حفظیات |
| روش مطالعه | فعال، ترکیبی و شامل مرورهای دورهای | خواندن ساده و مرور کوتاهمدت |
| حجم مرور | مرورهای پیوسته و سازمانیافته | معمولاً یک یا دو بار قبل از آزمون |
| برنامهریزی | بلندمدت، هدفمند و زمانبندیشده | کوتاهمدت و گاهی بدون برنامه مشخص |
| هدف نهایی | کسب رتبه برتر و رقابت | گرفتن نمره قبولی یا خوب |
| ابزارهای مورد استفاده | تستزنی، خلاصهنویسی، تحلیل و جمعبندی | کتاب درسی و جزوه معلم |
| مدیریت زمان | استفاده از زمانهای خرد، مرور فاصلهدار، آزمونهای زماندار | بسته به شرایط و معمولاً بدون تکنیک خاص |
| نوع مطالب | یادگیری ماندگار و اثرگذار | سطحی، کوتاهمدت و فرار |
| کنترل استرس | نیازمند مدیریت ذهن، تمرین آرامسازی و آزمونهای آزمایشی | کماهمیتتر و معمولاً با استرس کمتر |
نتیجه گیری
به طور کلی انتخاب یک یا چند تکنیک برای مطالعه بستگی به شما دارد که با کدام یک از روشها احساس راحتی بیشتری دارید و به یادگیری شما سرعت می بخشد؛ اگر انتخاب یک تکنیک مطالعه برای شما دشوار است، می توانید ابتدا تمامی روشها را به صورت کوتاه مدت امتحان کنید و یادگیری خود را بسنجید؛ همچنین گروه تخصصی مشاوره تحصیلی الف مشاور با شناخت شخصیت شما، می توانند چند روش مطالعه کنکور مناسب شما را معرفی کنند و شما را در انتخاب بهترین تکنیک مطالعه برای موفقیت در کنکور راهنمایی کنند.
در این مقاله 12 روش مطالعه کنکور را به طور دقیق برای شما کنکوری عزیز و پرتلاش شرح دادیم، از اینکه تا انتهای این مقاله کاربردی همراه ما بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
سوالات متداول درباره روش های مطالعه برای کنکور
-
بهرهمندی از چه تکنیکهای باعث موفقیت در کنکور میشود؟
استفاده از تکنیکها و روشهای صحیح مطالعه برای موفقیت در کنکور الزامی است. برای آشنایی دقیق از روشهای مطالعه به متن مقاله مراجعه کنید.
-
چطور در کنکور موفق شویم؟
موفقیت در کنکور اتفاقی نیست بلکه باید طبق برنامه، اصولی و درست پیشروی کنید. برای رتبه برتر شدن و آشنایی با رمز و راز کسب رتبه قبولی در رشته مورد نظرتان، پیشنهاد میکنم در طرح 7 روز مشاوره تحصیلی الف مشاور شرکت کنید.
شما دانشآموزان برای مشخص کردن بهترین روش درس خواندن برای کنکور پربازده و اختصاص یافته به خود، باید از مشاوران مجرب و کارآمد کمک و راهنمایی بگیرید تا بهترین نتایج را برای خود به ارمغان بیاورید.
شما کدوم روش رو پیشنهاد میکنید؟
روش مطالعه برای هر شخص متفاوته