تصور کن پشت میز تحریرت نشسته‌ای، کتاب‌های کنکور جلویت ردیف شده‌اند، اما صدای اخبار جنگ از تلویزیون یا گوشی تمرکزت را به هم می‌ریزد. یا شاید دانش‌آموزی هستی که باید برای امتحانات نهایی آماده شوی، اما اضطراب شرایط بحرانی مثل سایه‌ای روی شانه‌هایت سنگینی میکند. این روزها، دانش‌آموزان و کنکوری‌های ایران نه‌تنها با فشار درس و امتحان دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بلکه باید با چالش‌های روانی و عملی یک بحران غیرمنتظره مثل جنگ هم کنار بیایند. این مقاله قرار است با کمک مشاوره تحصیلی تخصصی مثل یک دوست همراه، چالش‌های پیش روی تو را بشکافد، از احتمال تغییر تاریخ کنکور بگوید و راهکارهایی کاربردی برای حفظ آرامش و مدیریت شرایط به تو نشان دهد. آماده‌ای؟ برویم سراغ اصل مطلب!
چالش‌های دانش‌آموزان و کنکوری‌ها در زمان جنگ
استرس و اضطراب ناشی از جنگ صد در صد روی تمرکز، کیفیت مطالعه و … تاثیر می‌گذارد. اگر شما هم در شرایط جنگ با چالش‌های زیر رو به رو هستید، نگران نباشید و تا انتها با ما همراه شوید.
1. فشار روانی و اضطراب مضاعف
کنکور به‌خودی‌خود یک ماراتن پراسترس است. حالا تصور کن این ماراتن را باید در حالی بدوی که اخبار نگران‌کننده، شایعات و عدم اطمینان درباره آینده مثل وزنه‌هایی به پاهایت بسته شده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد فشار روانی کنکور می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و حتی کاهش اعتمادبه‌نفس شود. در شرایط جنگی، این فشار چند برابر می‌شود چون:
- شنیدن اخبار جنگ، تصاویر دلخراش یا شایعات درباره حملات می‌تواند ذهن را از درس خواندن دور کند.
- نگرانی برای آینده نیز استرس زا است؛ آیا کنکور سر وقت برگزار می‌شود؟ اگر جنگ ادامه پیدا کند، تکلیف دانشگاه و رشته مورد علاقه‌ام چه می‌شود؟ این سوالات مدام در ذهن می‌چرخند.
- وقتی والدین یا اعضای خانواده مضطرب باشند، این اضطراب به دانش‌آموز هم منتقل می‌شود.
2. اختلال در برنامه‌ریزی درسی
برنامه ریزی کنکور هر فرد مختص به خودش در بازه زمانی معینی است. دانش‌آموزان کنکوری معمولاً برنامه‌ریزی دقیقی برای مطالعه دارند، اما شرایط جنگی می‌تواند این نظم را به هم بزند. مثلاً:
- با تعطیلی مدارس یا آموزشگاه‌ها، دسترسی به معلم و منابع آموزشی محدود می‌شود.
- بسیاری از دانش‌آموزان به کلاس‌های آنلاین یا منابع دیجیتال وابسته‌اند. قطعی اینترنت یا برق می‌تواند روند یادگیری را مختل کند.
- تمرکز روی درس وقتی که ذهن مشغول اخبار یا نگرانی‌های خانوادگی است، کار سختی است.
3. مشکلات جسمی و روحی
استرس طولانی‌مدت در شرایط بحرانی می‌تواند به سلامت جسمی و روانی آسیب بزند. بی‌خوابی، سردرد، خستگی و حتی کاهش اشتها از عوارض شایع هستند. برای دانش‌آموزانی که باید ساعت‌ها مطالعه کنند، این مشکلات مثل یک مانع بزرگ عمل می‌کنند.
4. نابرابری در دسترسی به منابع
جنگ می‌تواند نابرابری‌های آموزشی را تشدید کند. دانش‌آموزانی که در مناطق امن‌تر زندگی می‌کنند یا به منابع مالی بهتری دسترسی دارند، ممکن است راحت‌تر با شرایط کنار بیایند. اما برای دانش‌آموزان در مناطق پرخطر یا خانواده‌های کم‌درآمد، دسترسی به کتاب، کلاس‌های تقویتی یا حتی یک فضای آرام برای مطالعه سخت‌تر می‌شود.
5. فشار کنکور و مافیای آموزشی
نظام آموزشی ایران به‌شدت کنکورمحور است و این موضوع در شرایط بحرانی چالش‌برانگیزتر می‌شود. موسسات کنکوری و کلاس‌های خصوصی همچنان فعال‌اند و فشار مالی و روانی زیادی به خانواده‌ها و دانش‌آموزان وارد می‌کنند. در عین حال، شایعات درباره تغییر تاریخ کنکور یا تغییر قوانین می‌تواند سردرگمی ایجاد کند.
احتمال تغییر تاریخ کنکور: چه خبر است؟
با توجه به شرایط بحرانی اخیر، شایعاتی درباره تغییر تاریخ کنکور مطرح شده است. تا امروز (23 ژوئن 2025)، سازمان سنجش آموزش کشور بیانیه رسمی درباره تغییر تاریخ کنکور منتشر کرده است. به نقل از سازمان سنجش sanjesh.org در تاریخ 16 تیرماه 1404 درباره تاریخ دقیق کنکور نیز تصمیم گیری می‌شود.
اگر جنگ ادامه پیدا کند، ممکن است عواملی مثل تعطیلی سراسری، مشکلات لجستیکی (مثل حمل‌ونقل یا امنیت حوزه‌های امتحانی) یا حتی تصمیمات دولتی باعث تغییر تاریخ کنکور شوند. برای همین، بهتر است:
- اخبار رسمی را دنبال کنید: فقط به بیانیه‌های سازمان سنجش یا وزارت آموزش‌وپرورش اعتماد کن و از شایعات دوری کن.
- انعطاف‌پذیر باشید: برنامه‌ریزی‌ات را طوری تنظیم کن که اگر تاریخ کنکور تغییر کرد، بتوانی خودت را تطبیق دهی. مثلاً به‌جای فشرده‌خوانی در ماه آخر، از حالا مطالعه‌ات را پخش کن. در مقاله چگونه در ماه آخر کنکور درس بخوانیم؟ به تکنیک‌های بی‌نظیر درس خواندن در ماه آخر اشاره کرده‌ایم. پیشنهاد می‌شود که سری به این مقاله بزنید.
راهکارهای حفظ آرامش در زمان جنگ
حالا که چالش‌ها را شناختیم، بیایید ببینیم چطور می‌توانیم آرامش‌مان را حفظ کنیم و نگذاریم شرایط بحرانی ما را از هدف‌مان دور کند. این راهکارها بر اساس منابع معتبر و تجربیات واقعی طراحی شده‌اند:
1. محدود کردن و دوری از اخبار و شایعات
چرا دوری از اخبار و شایعات مهم است؟ قرار گرفتن مداوم در معرض اخبار جنگ می‌تواند اضطراب را تشدید کند و تمرکزت را از بین ببرد. شاید این کار برایت سخت باشد و بپرسی که چطور انجامش دهیم؟
فقط یک یا دو بار در روز (مثلاً صبح و عصر) از منابع معتبر مثل صداوسیما یا خبرگزاری‌های رسمی اخبار را چک کن.
- از شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های چت که پر از شایعه هستند، فاصله بگیر.
- اگر اخبار خیلی روی اعصابت تاثیر می‌گذارد، از والدین یا یک دوست بخواه فقط خبرهای مهم را بهت بگویند.
2. تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش
تکنیک‌هایی مثل تنفس عمیق یا مدیتیشن می‌توانند سیستم عصبی‌ات را آرام کنند و استرس را کاهش دهند.
چطور مدیتیشن انجام دهیم؟
- تنفس عمیق: 4 ثانیه نفس بکش، 4 ثانیه نگه دار، 4 ثانیه بازدم کن. این کار را 5 دقیقه تکرار کن.
- مدیتیشن کوتاه: یک جای آرام بنشین، چشمانت را ببند و فقط روی صداهای محیط (مثل صدای باد یا تیک‌تاک ساعت) تمرکز کن. روزی 10 دقیقه کافی است.
- یوگا یا ورزش سبک: حتی 15 دقیقه حرکات کششی یا پیاده‌روی می‌تواند ذهنت را باز کند.
3. حفظ ارتباط با دیگران
چرا مهم است؟ انزوا می‌تواند استرس را بدتر کند. صحبت با دوستان یا خانواده بهت کمک میکند احساس تنهایی نکنی.
چطور با دیگران ارتباط برقرار کنیم؟
- با دوستانی که حال خوبی بهت می‌دهند، تلفنی یا حضوری گپ بزن. درباره درس، کنکور یا حتی موضوعات غیرجنگی صحبت کن.
- اگر احساس می‌کنی اضطرابت زیاد است، با یک مشاور مدرسه یا روانشناس صحبت کن.
4. داشتن برنامه روزانه منظم
یک برنامه منظم به ذهنت ساختار می‌دهد و حس کنترل روی زندگی‌ات را تقویت میکند. حتما برای روزهای تاخیر در برگزاری کنکور، برنامه ریزی داشته باش.
چطور برنامه ریزی انجام بدم؟
- یک برنامه روزانه بنویس که شامل زمان مطالعه، استراحت، ورزش و خواب باشد.
- ساعت خواب منظمی داشته باش (مثلاً 11 شب تا 7 صبح).
- برای خودت پاداش‌های کوچک بگذار؛ مثلاً بعد از 2 ساعت مطالعه، 15 دقیقه یک سریال مورد علاقه‌ات را ببین.
- اگر هم نمیتونی به تنهایی برنامه ریزی کنکور داشته باشی، کافیه شماره و رشته تحصیلیت رو برای ما ارسال کنی تا بهت باتوجه به هدفت در برنامه ریزی کنکور کمک کنیم.
5. تمرکز بر روی موارد قابل کنترل
جنگ و اخبارش خارج از کنترل تو هستند، اما می‌توانی روی مطالعه، سلامتت و واکنش‌هایت کنترل داشته باشی. افزایش تمرکز هنگام مطالعه یک مهارت است. اگر میخوای تو کنکور موفق بشی باید با روش های افزایش تمرکز هنگام مطالعه آشنا بشی. همچنین میتونی راهکارهای زیر را در نظر بگیری.
به خودت یادآوری کن: «من نمی‌تونم جنگ رو متوقف کنم، اما می‌تونم امروز این فصل زیست رو بخونم.»
اهداف کوچک روزانه بذار؛ مثلاً «امروز 20 تست ریاضی بزنم.» این کار حس موفقیت بهت می‌دهد.
مدیریت شرایط: چطور کنترل اوضاع را به دست بگیری؟
برای اینکه در این شرایط بحرانی نه‌تنها دوام بیاوری، بلکه به هدفت (موفقیت در کنکور یا امتحانات) نزدیک‌تر شوی، باید شرایط را مدیریت کنی. این چند راهکار بهت کمک می‌کنند مثل یک حرفه‌ای عمل کنی:
1. آماده شدن برای شرایط مختلف
برنامه‌ریزی انعطاف‌پذیر داشته باش. فرض کن کنکور طبق برنامه برگزار می‌شود، اما یک برنامه پشتیبان هم داشته باش که اگر تاریخش عوض شد، به هم نریزی. مثلاً به‌جای اینکه کل مطالعه‌ات را برای ماه آخر بذاری، از حالا روزی چند ساعت بخون. اگر اینترنت قطع شد، کتاب‌های درسی، جزوات یا PDFهای کنکوری را از قبل آماده داشته باش. تنها به منابع آنلاین متکی نباش.
اگر خانه شلوغ یا ناامن شد، یک جای امن مثل کتابخانه یا خانه اقوام را برای مطالعه پیدا کن.
2. تقویت مهارت‌های خودمراقبتی
مغز یک کنکوری به انرژی نیاز دارد. صبحانه مقوی (مثل تخم‌مرغ و نان) بخور و از خوردن فست‌فود پرهیز کن.
کم‌خوابی دشمن تمرکز است. حداقل 7 ساعت در شب بخواب و قبل از خواب از گوشی فاصله بگیر.
حتی 20 دقیقه رقص، پیاده‌روی یا ورزش در خانه می‌تواند استرس را کم کند و انرژی‌ات را بالا ببرد.
3. استفاده از منابع موجود
توصیه میشه از مراکز معتبر برای مشاوره تحصیلی و مشاوره کنکور استفاده کنید. در صورت عدم قطعی اینترنت ستفاده از مشاوره آنلاین نیز گزینه خوبی است. همچنین مراکز مشاوره در دسترس و نزدیک به منزلتان گزینه های خوبی هستند.
با چند دوست کنکوری گروه تشکیل بدهید و باهم تست بزنید یا درس‌ها را مرور کنید. این کار هم انگیزه می‌دهد و هم حس تنهایی را کم میکند.
اپ‌هایی مثل Forest یا Focus To-Do می‌توانند بهت کمک کنند روی مطالعه تمرکز کنی و از گوشی کمتر استفاده کنی. اینجوری میتونی زمانت رو مدیریت کنی.
4. حفظ روحیه و انگیزه
به خودت یادآوری کن که این شرایط موقتی است، اما موفقیت در کنکور می‌تواند آینده‌ات را بسازد.
داستان رتبه‌های برتر کنکور که در شرایط سخت موفق شدند (مثل کسانی که در دوران کرونا یا مشکلات اقتصادی رتبه آوردند) را بخوان.
هر روز یک جمله انگیزشی برای خودت بنویس و جایی بذار که ببینی؛ مثلاً «من قوی‌تر از این شرایطم!»
چگونه در شرایط جنگ درس بخوانیم؟
اگر به درستی مواردی که گفته شد رو رعایت کنی، میتونی بدون هیچ دردسر و دلنگرانی درس بخونی. میدونم درس خواندن در این شرایط خیلی سخته اما تو خودت آینده این کشوری. بهتره که خودت رو برای این یک ماه آماده کنی و یک برنامه ریزی دقیقی داشته باشی. اگر مبحثی جامونده، حتما اون مبحث رو بخون.
یادت نره که تو این یک ماه حتما مرور و تست به شدت کاربردی هستند تا مطالب از ذهنت پاک نشه و بیشتر به موضوع درس مسلط بشی. اصلا نگران از بین رفتن مطلب از ذهنت نباش. با تست زدن منظم و مرور منابع جمع بندی، میتونی تو کنکور بدرخشی.
نتیجه‌گیری: تو قوی‌تر از اینی که فکر می‌کنی!
دانش‌آموز یا کنکوری بودن در زمان جنگ مثل راه رفتن روی طناب است؛ سخت، اما شدنی. چالش‌هایی مثل اضطراب، اختلال در برنامه‌ریزی و نابرابری‌ها واقعی‌اند، اما تو می‌توانی با راهکارهای ساده و کاربردی مثل محدود کردن اخبار، تمرین آرامش و مدیریت زمان، این طناب را تا آخر طی کنی. درباره کنکور هم نگران نباش؛ تا وقتی سازمان سنجش چیزی نگفته، روی برنامه‌ات تمرکز کن و جوری عمل کن که بتونی فرصت عقب افتادن کنکور رو به یک فرصت طلایی تبدیل کنی. تو نه‌تنها می‌توانی این روزها را پشت سر بگذاری، بلکه می‌توانی از دل این بحران، قوی‌تر و موفق‌تر بیرون بیایی. حالا کتابت را بردار، یک نفس عمیق بکش و به خودت بگو: «من می‌تونم!»
