فصل۳ زیست سوم
نکات ترکیبی چشم مرکب
حشرات و خرچنگ ها چشم مرکب دارند.
هر یک از واحد های مستقل بینایی، نور را از بخش کوچکی از میدان بینایی دریافت می کند و تصویری که ایجاد می کند موزاییکی از بخش های مختلف است.
جانور به وسیله ی چشم مرکب قادر است، جزئی ترین حرکات را در محیط تشخیص دهد.
چشم مرکب زنبور عسل را قادر ساخته که رنگ ها و پرتو های فرابنفش را هم ببیند.
این مساله به جانور امکان می دهد که گل های تولید کننده ی شهد را بهتر انتخاب کند.
جاندارانی که چشم مرکب دارند (خرچنگ ها و حشرات) دارای اسکلت خارجی و گردش خون باز هستند.
زنبور عسل گل ها را ابتدا با کمک بوی آن ها سپس از طریق رنگ و شکل آن ها شناسایی می کند.
از لحاظ قطر عدسی واحد های مستقل بینایی قطور هستند پس نزدیک بین هستند.
چشم حشرات عنبیه ندارد ولی دارای بخش رنگی است.
نکات ترکیبی گیرنده های الکتریکی
در خط جانبی بعضی از ماهی ها، مثل گربه ماهی و مار ماهی علاوه بر گیرنده های مکانیکی، گیرنده های الکتریکی نیز وجود دارد.
مارماهی در دم خود اندامی دارد که به طور پیوسته، تکانه های الکتریکی تولید می کند و به این وسیله میدان الکتریکی ضعیفی را در اطراف خود بر قرار می کند.
هر شیئی که در اطراف مارماهی قرار داشته باشد چه رسانا (مانند ماهی، گیاه و….) و چه غیر رسانا مانند سنگ و… سبب آشفتگی در خطوط میدان الکتریکی می شود و در نتیجه گیرنده های الکتریکی موجود در خط جانبی را تحریک می کند.
گربه ماهی هم گیرنده ی الکتریکی دارد ولی با این تفاوت که در گربه ماهی گیرنده های الکتریکی، میدان الکتریکی،ضعیفی که توسط طعمه تولید می شود را تشخیص می دهد.
گیرنده های الکتریکی؛ نه در مار ماهی و نه در گربه ماهی میدان الکتریکی تولید نمی کنند.
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی غده های درون ریز
غده های پاراتیروئید به تعداد ۴ تا در پشت تیروئید چسبیده اند.
کار اصلی غده های درون ریز ترشح هورمون است.
اندام هایی که سلول های درون ریز دارند شامل مغز، معده (گاسترین)، روده ی باریک (سکرتین)، کلیه (اریتروپویتین) و قلب هستند.
تیموس، محل بلوغ لنفوسیت T است و در پشت استخوان جناغ و جلوی نای قرار دارد.
پانکراس هم قسمت درون ریز و هم قسمت برون ریز دارد.
فصل۴ زیست سوم
نکته:
بیش تر مکانیسم های تنظیمی هورمون ها در بدن از نوع خود تنظیمی منفی است و خود تنظیمی مثبت سهم کم تری در تنظیم ترشح هورمون ها بر عهده دارد.
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی هورمون ها
گیرنده های هورمون معمولا ساختار پروتئینی دارند.
هورمون های آمینو اسیدی توسط ریبوزوم های شبکه آندوپلاسمی زبر و هورمون های استروئیدی توسط شبکه ی آندوپلاسمی صاف ساخته می شوند.
هورمون های آمینو اسیدی جزء پروتئین های نشانه ای طبقه بندی می شوند.
منشا هورمون های استروئیدی از کلسترول است.
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی غده های هیپوتالاموس و هیپوفیز
هیپوتالاموس و هیپوفیز مرکز اصلی کنترل سایر غده های درون ریز هستند.
هیپوتالاموس هورمون های آزاد کننده و مهار کننده می سازد و از طریق رگ های خونی به هیپوفیز پیشین می فرستد و اعمال این بخش از هیپوفیز را کنترل می نماید.
اکسی توسین (محرک خروج شیر از غده های پستانی مادر و عامل انقباضات رحم هنگام زایمان) و ضد ادراری (تغلیظ کننده ی ادرار هنگام لزوم) توسط نورون های هیپوتالاموس ساخته می شوند و از طریق آکسون ها به هیپوفیز پسین می رسند و در آن جا ذخیره و هنگام لزوم آزاد می شوند.
بعضی هورمون های هیپوفیز به سمت غده های درون ریز دیگر برده می شوند و در آن جا موجب تولید هورمون خاص آن غده می شوند.
سایر هورمون های غده ی هیپوفیز مستقیما روی سلول های هدف اثر می کنند.
هیپوتالاموس مرکز اصلی تنظیم دمای بدن است.
تالاموس و هیپوتالاموس را دستگاه لیمبیک به قشر مخ وصل می کند.
هیپوتالاموس مرکز احساس گرسنگی و تنظیم دمای بدن است.
هیپو تالاموس همراه با بصل النخاع، بسیاری از اعمال حیاتی مربوط به فعالیت های بدن، مانند تنفس و ضربان قلب را تنظیم می کند.
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی غده های تیروئید و پارا تیروئید
تعداد غده های پاراتیروئید نسبت به سایر غده های درون ریز بیش تر است (۴عدد).
هورمون های تیروئیدی میزان سوخت و ساز را در بدن تنظیم می کنند و نیز رشد طبیعی مغز، استخوان ها و ماهیچه ها را طی دوران کودکی افزایش می دهند.
هورمون های تیروئیدی در افراد بزرگ سال سبب افزایش هوشیاری می شود.
هورمون های تیروئیدی آمینو اسید های تغییر یافته ای هستند که از افزودن ید به آمینو اسید تیروزین ایجاد می شوند.
اگر میزان هورمون های تیروئیدی در بدن شخصی از مقدار طبیعی کم تر باشد اصطلاحا گفته می شود که او مبتلا به کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) است.
هیپوتیروئیدیسم:
در کودکان: کاهش رشد، عقب افتادگی ذهنی یا هردو.
در بالغین: کمبود انرژی، خشکی پوست و افزایش وزن.
افزایش تولید هورمون های تیروئیدی که پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) نامیده می شود
سبب بی قراری، اختلالات خواب، افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش وزن می شود.
هورمون های استروئیدی که تحت کنترل هیپوتالاموس هستند عبارتند از:
1-کورتیزول
2-استروژن
3- پروژسترون
4- تستوسترون
بالا بودن کلسیم در خون (تحریک ترشح کلسی تونین از تیروئید)
افزایش رسوب کلسیم در بافت استخوان» کاهش کلسیم خون یون کلسیم برای انقباض ماهیچه ها و نیز برای ترشح بعضی مواد از سلول ها و انعقاد خون لازم است (در تبدیل پروترومبین به ترومبین)
هورمون غده های پاراتیروئید از سه طریق کلسیم خون را افزایش می دهد.
1- تجزیه بافت استخوانی از طریق تاثیر بر سلول های استخوانی
2- افزایش باز جذب کلسیم در کلیه
3- افزایش جذب کلسیم در روده ها از طریق فعال کردن ویتامین D
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی گواتر
اگر نمک های ید در غذا کم باشند، غده ی تیروئید در نتیجه تلاش بیشتر برای ساختن هورمون های تیروئیدی بزرگ می شود.
گواتر علل مختلفی ممکن است داشته باشد.
ولی گواتر ناشی از کمبود ید،با افزودن ید به نمک طعام قابل پیشگیری است.
به غده تیروئید بزرگ گواتر گفته می شود.
فصل۴ زیست سوم
نکات ترکیبی غده ی فوق کلیه
در بدن انسان دو غده ی فوق کلیه وجود دارد.
قسمت مرکزی فوق کلیه در پاسخ آنی به فشار روحی – جسمی هورمون های اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین (نور آدرنالین) که هورمون های (ستیز و گریز) هستند را آزاد می کند.
اپی نفرین و نوراپی نفرین سبب افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، افزایش قند خون، افزایش جریان خون به قلب و شش ها می شوند.
قسمت قشری فوق کلیه چندین هورمون تولید می کند که دوتای آن ها عبارتند از: کورتیزول و آلدوسترون
هورمون های قسمت قشری فوق کلیه در مقایسه با اپی نفرین و نوراپی نفرین پاسخ های آهسته تر اما دیرپاتری در برابر موقعیت های تنش زا ایجاد می کنند.
اعمال کورتیزول: ۱افزایش انرژی در دسترس بدن، ۲افزایش گلوکز خون، ۳شکستن پروتئین ها برای مصرف انرژی وجود مقادیر زیاد کورتیزول (مانند تنش و فشار روحی طولانی مدت) سبب سر کوب سیستم ایمنی بدن می شود.
اعمال آلدسترون:
1- کم کردن دفع یون های سدیم از طریق ادرار توسط کلیه افزایش سدیم خون بالا رفتن فشار خون.
2- افزایش دفع پتاسیم به داخل ادرار.
بیماری فنیل کتونوریا، سبب می شود که فنیل آلانین به تیروزین تبدیل نشود و به دنبال کاهش تیروزین، هورمون غدد تیروئید ساخته نمی شود.
جدول تطبیق درصد و رتبه منطقه – کنکور 95
| حدود رتبه در منطقه ۳ | زیر۱۰۰۰ | زیر ۷۵۰ | زیر ۵۰۰ | زیر ۲۵۰ | زیر ۱۰۰ دو رقمی |
| ادبیات و زبان فارسی | ۵۸% | ۵۲% | ۵۸% | ۶۰% | ۶۸% |
| عربی | ۵۹% | ۶۵% | ۷۰% | ۷۰% | ۷۸% |
| دینی | ۷۰% | ۷۴% | ۷۸% | ۷۶% | ۸۲% |
| زبان | ۵۸% | ۶۴% | ۷۰% | ۶۹% | ۷۸% |
| زمین | ۶% | ۸% | ۹% | ۱۰% | ۱۲% |
| ریاضی | ۳۵% | ۳۸% | ۴۳% | ۴۸% | ۵۸% |
| زیست | ۴۸% | ۵۲% | ۵۲% | ۵۸% | ۶۸% |
| فیزیک | ۳۸% | ۴۲% | ۴۸% | ۴۹% | ۵۹% |
| شیمی | ۴۹% | ۵۲% | ۵۸% | ۶۲% | ۶۸% |
| میانگین دروس عمومی | ۶۰% | ۶۴% | ۶۸% | ۶۹% | ۷۸% |
| میانگین اختصاصی با احتساب زمین شناسی | ۳۵% | ۳۸% | ۴۲% | ۴۵% | ۵۴% |
| میانگین دروس اختصاصی بدون احتساب زمین شناسی | ۴۵% | ۴۸% | ۵۰% | ۵۸% | ۶۳% |
امروز کارى بکن
در آینده از خودت تشکر کنى…
با آرزوی موفقیت شما داوطلبان عزیز